Szpik kostny (łac. medulla ossium)
to główne narzędzie krwiotwórcze naszego organizmu, zwierające komórki macierzyste krwiotworzenia odpowiedzialne za produkcję krwi.
Jest tkanką miękką, silnie ukrwioną, o gąbczastej konsystencji. Szpik powstaje dzięki tkance siateczkowatej i naczyniom włosowatym o specjalnej budowie. Wypełnia jamy szpikowe kości. To dzięki szpikowi powstają krwinki czerwone, granulocyty, płytki krwi już w mniejszym stopniu limfocyty oraz monocyty.
W organizmie dorosłego człowieka jest ok. 2,5 kg szpiku. U dzieci szpik wypełnia wszystkie kości. Ok. 20 roku życia człowieka, szpik w kościach długich staje się nieczynny i zmienia w ciało tłuszczowe, tzw. szpik żółty (łac. medulla ossium flava). Szpik czerwony (łac. medulla ossium rubra), czyli czynny, u dorosłych pozostaje w kościach płaskich mostka, łopatki, żeber, miednicy, czaszki, kręgów oraz nasady kości długich.
Szpik zawiera dwa szeregi komórek: układu biało krwinkowego (75%) i czerwonokrwinkowego (25%), które prowadzą bezpośrednio do powstania komórek krwi. Prawidłowe ich proporcje ilościowe mają znaczenie w hematologii.
Komórki szpiku mnożą się całe życie, ulegają stałej regeneracji, dlatego jego chwilowy niedobór (u dawcy) jest szybko wyrównany .
DAWCA i PRZESZCZEP
Mówiąc o przeszczepie szpiku, mamy na myśli przeszczep komórek krwiotwórczych. Zabieg pobrania wymaga krótkiego pobytu w szpitalu. Jest bezpieczny i odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Dawca Oddanie szpiku do przeszczepu jest anonimowe i nieodpłatne.
Dawcą może zostać osoba pełnoletnia do 50 roku życia z kręgu rodziny lub niespokrewniona z chorym. Chęć zostania dawcą deklaruje się zwykle w placówkach krwiodawstwa lub listownie, wypełniając np. niżej umieszczoną kartę POLTRANSPLANTU.
Rejestr powiadamia taką osobę o terminie i miejscu badania, które polega na pobraniu próbki krwi. O wpisie do bazy danych CRNDSiKP kandydat również zostaje powiadomiony.
Należy mieć świadomość tego, że można być całe życie wpisanym do rejestru i nigdy nie być poproszony o oddanie szpiku. W bazie danych przechowywane są szczegółowe informacje dotyczące naszej krwi, oznaczenia antygenów zgodności tkankowej, a nie szpik, jak wielu ludzi sądzi.
Dawca szpiku lub innych regenerujących się tkanek i komórek otrzymuje tytuł Dawcy Przeszczepu, odznakę i legitymację potwierdzające prawo do tytułu. Dawca Przeszczepu, który oddał szpik lub inne regenerujące się komórki i tkanki oraz dawca narządu otrzymuje tytuł Zasłużonego Dawcy Przeszczepu. Dokumenty dla Dawcy Przeszczepu wydaje organ placówki Służby Zdrowia pobierający tkankę. Natomiast dla Zasłużonego Dawcy Przeszczepu dokumenty wydaje minister zdrowia na wniosek Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji POLTRANSPLANT.
Sprawy związane z dawstwem, przeszczepami itd. reguluje Ustawa z dnia 1 lipca 2005 o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. nr 169, poz. 1411)
Szerzej o przeszczepach i nie tylko na www.poltransplant.org.pl , inne strony w zakładce Ważne linki


/ Karta wg ulotki POTRANSPLANT Dar szpiku, darem życia/
(Opracowanie: E.K.)
|